Dik van Swaay

Paul T. Eckenhausen

Jan van Blerkom

Inleiding
Dik van Swaay studeerde elektrotechniek aan de Technische Hogeschool in Delft. Na de capitulatie sloot hij zich in eerst aan bij de spionagegroep van prof.dr.ir. J.J.A. Mekel (de Mekelgroep), maar al snel stapte hij over naar de Haagse Orde Dienst (OD). Daar werkte hij voor Schimmelpennick en Pim van Doorn. Van Swaay had vooral als taak Engelandvaarders te voorzien van materiaal (kano’s) en te helpen met het naar zee brengen van de bootjes en de bemanning.

Zomer 1941 liet Van Swaay de mogelijkheid om te ontsnappen schieten omdat hij vond dat zijn taak in Nederland lag. Hij was ook actief in de groep Schoenmaker en werkte daar samen met Jan Jacob van Rietschoten. Door zijn verzetswerk werd hij gezocht en besloot om samen met zijn vriend en studiegenoot, Paul Eckenhausen, per kano naar Engeland te ontsnappen. Een vriend van Paul, Harry ter Kuile, zou hun hierbij helpen. Alle drie waren geoefende roeiers en lid van de Delftse Studenten Roeivereniging Laga. De zeilkano werd verborgen in een houten keet onder aan het duin bij een bunker in Katwijk.

Vanuit Katwijk naar Engeland
Op de avond van 27 september 1941 gingen Van Swaay en Eckenhausen op de fiets naar de houten keet. Het was gorf en rustig weer, maar de zee lichtte iets. De start verliep niet gemakkelijk omdat kort na hun vertrek ze één van de peddels verspeelden. Na ongeveer 72 uur varen hadden ze pech, vlak onder de Engelse kust draaide de wind en werden ze teruggedreven naar de Nederlandse kust. Uitgeput spoelden ze aan op het strand van het eiland Goeree.
Ze werden gearresteerd en gevangen gezet in vuurtoren De Kaap in Ouddorp. De volgende morgen werden zij afgevoerd naar het hoofdbureau van politie aan het Haagscheveer in Rotterdam en daarna zijn ze overgebracht naar het bureau van de Sicherheitspolizei aan de Heemraadsingel. Dik van Swaay wist via een luchtkoker uit het bureau te ontsnappen.

Een tweede poging
Dik van Swaay ondernam zes weken later op 14 november vanuit Scheveningen samen met medestudent, Jan van Blerkom, een tweede vluchtpoging om over zee te ontsnappen. Jan van Blerkom, lid van de verzetsgroep onder leiding van de Delftse Hoogleraar Schoenmaker, werd gezocht vanwege de liquidatie van een verader binnen deze groep.
Ook deze poging mislukte. Ondanks een geslaagde afvaart bleven berichten over een hun aankomt in Engeland uit. Ruim een half jaar na hun vertrek spoelde het lichaam van Van Swaay op 24 mei 1942 tijdens een hevige storm aan op het strand van Noordwijk en is daar begraven. Hij werd 20 jaar oud.

Van Jan van Blerkom is nooit meer iets vernomen.

De berechting van Paul Eckenhausen viel samen met het proces van de groep Westerveld. Zijn doodstraf werd omgezet in levenslange tuchthuisstraf en zo kwam hij in een tuchthuis in München terecht. Hij overleefde de oorlog en vertrok naar Australië waar hij is overleden.

Bronnen:

• Vrijheid achter de horizon, Jan Bruin en Jan van der Werff, 1998;
• De vervolgden, Jacht op twee Delftse studenten in 141, Annie Huisman – van Bergen, 1999;
• Tulpen voor Wilhelmina, Agnes Dessing, 2004.